Trong bối cảnh kinh doanh toàn cầu hiện nay, sự bất ổn, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ (VUCA) đang buộc các doanh nghiệp thành công trên thế giới và tại Việt Nam phải thực hiện những chuyển đổi chiến lược sâu rộng về kinh doanh và phát triển bền vững. Các doanh nghiệp thành công toàn cầu và Việt Nam đang phải chuyển đổi chiến lược kinh doanh từ mô hình tận thu giá trị (value extraction model) sang mô hình kiến tạo giá trị (value creation model) để mang lại các giá trị bền vững, dài hạn cho doanh nghiệp, cho cổ đông, cho người lao động và cho xã hội.
Trong khuôn khổ Chương trình Nghiên cứu toàn quốc về các Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam, Viet Research phối hợp với Báo Tài chính – Đầu tư (Bộ Tài chính) công bố Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng. Đây là những doanh nghiệp tiên phong trong việc tạo dựng giá trị cho nền kinh tế và xã hội, thể hiện qua: quy mô và tốc độ tăng trưởng; lợi nhuận và đóng góp cho ngân sách; môi trường, chính sách và phúc lợi lao động; cam kết về ESG và đổi mới sáng tạo.
Chương trình nhằm tôn vinh những doanh nghiệp tiên phong kiến tạo giá trị đa chiều, qua đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển bền vững và khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
Danh sách đầy đủ Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng và phương pháp nghiên cứu được đăng tải trên Cổng thông tin của chương trình https://value10.vn/.
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng (https://value10.vn/)
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng (https://value10.vn/)
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng (https://value10.vn/)
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng (https://value10.vn/)
Doanh nghiệp VLXD Việt Nam: Kiến tạo giá trị bền vững
Ngành vật liệu xây dựng (VLXD) Việt Nam giữ vị trí nền tảng trong quá trình phát triển hạ tầng và đô thị hóa. Trong suốt một thập kỷ qua, VLXD đã phát triển mạnh cả về quy mô và năng lực sản xuất, với nhiều sản phẩm chủ lực như xi măng, thép, gạch, kính, gỗ công nghiệp… không chỉ đáp ứng tốt nhu cầu trong nước mà còn vươn ra nhiều thị trường quốc tế. Trình độ công nghệ và tổ chức sản xuất thuộc nhóm dẫn đầu ASEAN, mang lại doanh thu khoảng 47 tỷ USD mỗi năm, tương đương 11% GDP quốc gia.
Tuy nhiên, bước sang giai đoạn 2023–2024, bức tranh toàn ngành cũng đối diện không ít thách thức. Thị trường bất động sản chững lại khiến nhu cầu vật liệu suy giảm, trong khi áp lực dư thừa công suất và biến động chi phí đầu vào tạo sức ép lớn cho các nhà sản xuất. Một số ngành hàng như xi măng, thép ghi nhận mức tiêu thụ giảm so với giai đoạn trước, buộc doanh nghiệp phải đẩy mạnh xuất khẩu và tái cấu trúc hoạt động.
Song song với khó khăn, ngành VLXD cũng đang chứng kiến sự dịch chuyển quan trọng: yêu cầu phát triển xanh, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và xu hướng hội nhập sâu rộng đang mở ra những cơ hội mới. Đây chính là tiền đề để các doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở vai trò cung ứng nguyên vật liệu, mà còn vươn lên tạo ra giá trị – từ kinh tế, công nghệ đến xã hội và thương hiệu quốc gia.
Giá trị đa chiều từ doanh nghiệp VLXD Việt Nam
- Giá trị kinh tế và hạ tầng
Một trong những đóng góp rõ rệt nhất của doanh nghiệp vật liệu xây dựng (VLXD) là tạo ra giá trị kinh tế to lớn và bảo đảm nền tảng hạ tầng cho đất nước. Từ các dự án cao tốc, cảng biển, sân bay cho đến khu công nghiệp, đô thị mới – tất cả đều gắn liền với thép, xi măng, gạch, kính, gỗ công nghiệp… do doanh nghiệp trong nước sản xuất. Chính vì vậy, VLXD không chỉ tạo ra doanh thu khổng lồ mà còn giữ vai trò bệ đỡ kinh tế và nền tảng hạ tầng.
Năm 2024, Tập đoàn Hòa Phát – doanh nghiệp thép số một Việt Nam – đạt 138.855 tỷ đồng doanh thu thuần (+16,7% so với 2023), lợi nhuận sau thuế 12.020 tỷ đồng. Hơn 8,1 triệu tấn thép đã được bán ra, trong đó 4,5 triệu tấn thép xây dựng phục vụ trực tiếp cho các công trình trọng điểm, góp phần giữ nhịp tiến độ những dự án hạ tầng quy mô quốc gia. Thép Nam Kim cũng nổi bật khi doanh thu năm 2024 đạt 20.707 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 453 tỷ đồng, tăng 285,8% so với 2023. Doanh nghiệp đang đầu tư mở rộng dây chuyền và hướng tới thép phủ màu cao cấp – dòng sản phẩm có giá trị gia tăng, phù hợp với nhu cầu xây dựng hiện đại trong nước và xuất khẩu.
Trong lĩnh vực vật liệu hoàn thiện, Viglacera là đại diện tiêu biểu. Doanh nghiệp này nằm trong top 20 nhà sản xuất gạch ốp lát lớn nhất thế giới, xuất khẩu tới hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, với kim ngạch xuất khẩu mỗi năm khoảng 30 triệu USD. Không chỉ hiện diện trong các công trình trọng điểm trong nước, sản phẩm Viglacera còn góp mặt tại nhiều dự án quốc tế, khẳng định uy tín VLXD Việt Nam.
Nhìn rộng ra, giá trị kinh tế và hạ tầng mà doanh nghiệp VLXD tạo ra chính là: bảo đảm nguồn cung chiến lược cho phát triển quốc gia, duy trì sức cạnh tranh xuất khẩu và mở rộng thương hiệu Việt trên bản đồ thế giới. Đây là nền tảng vững chắc để ngành tiến bước sang những giá trị cao hơn như đổi mới công nghệ, phát triển xanh và nâng tầm thương hiệu quốc gia.
- Đổi mới, công nghệ và sản phẩm xanh
Trong giai đoạn hội nhập, đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm xanh đang trở thành “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp VLXD khẳng định giá trị. Không chỉ giúp nâng cao chất lượng, giảm chi phí sản xuất và tăng sức cạnh tranh, mà còn mở đường để thương hiệu Việt chinh phục những thị trường khó tính nhất.
Viglacera đã kiến tạo một hệ sinh thái vật liệu xây dựng đồng bộ với nhiều công nghệ hiện đại: robot phun men, lò nung hiệu suất cao, dây chuyền tự động hóa… Các sản phẩm như gạch granit, kính Low-E, sứ vệ sinh thế hệ mới không chỉ nâng chất lượng công trình trong nước, mà còn tạo lợi thế cho Viglacera khi mở rộng xuất khẩu. Trong khi đó, Vicostone khẳng định vị thế tiên phong khi thương mại hóa dòng sản phẩm bề mặt Quartz siêu mỏng 5mm VICOSTONE® Ultrathin, giúp tiết kiệm nguyên liệu và năng lượng trong suốt vòng đời sản phẩm gấp 2–3 lần. Doanh nghiệp còn giới thiệu BQ7405 – sản phẩm đá nhân tạo tái chế C2C (Cradle to Cradle) đầu tiên, minh chứng cam kết tái chế và bảo vệ môi trường. Hiện BQ7405 đã được ứng dụng tại các ký túc xá ở Mỹ và Canada, mở đầu cho hành trình phát triển loạt sản phẩm C2C mới, đưa thương hiệu Vicostone vươn tầm quốc tế. Tôn Đông Á với thông điệp “Cùng xây cuộc sống xanh” đã đầu tư mạnh mẽ vào các dây chuyền hiện đại từ Ý, Mỹ, Nhật, liên tục nâng cấp năng lực sản xuất để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của Mỹ, Nhật Bản và châu Âu. Nhờ đó, sản phẩm của doanh nghiệp đã xuất khẩu thành công tới hơn 50 quốc gia, khẳng định uy tín và vị thế thương hiệu Việt.
Có thể thấy, giá trị mà doanh nghiệp VLXD tạo ra thông qua đổi mới công nghệ và sản phẩm xanh không chỉ nằm ở chất lượng vượt trội, mà còn ở khả năng mở rộng thị trường, nâng cao vị thế và xây dựng thương hiệu quốc gia. Đây chính là động lực để ngành tiếp tục bứt phá trên hành trình hội nhập.
- Môi trường – xã hội
Trong hành trình phát triển bền vững, doanh nghiệp VLXD không chỉ tạo ra giá trị bằng sản phẩm, mà còn bằng trách nhiệm với môi trường và cộng đồng. Trước yêu cầu Net Zero và xu hướng công trình xanh, nhiều công ty đã mạnh dạn đổi mới công nghệ để giảm phát thải và tiết kiệm năng lượng. Khảo sát ESG10 2025 của Viet Research cho thấy 63% doanh nghiệp trong ngành đã sử dụng năng lượng tái tạo, trong đó 25% đạt tỷ lệ trên 50%, thể hiện rõ bước chuyển sang sản xuất xanh. Các sáng kiến như VAS Nghi Sơn chuyển đổi lò cao sang lò điện cảm ứng hay INSEE Việt Nam đồng xử lý chất thải trong lò nung clinker cho thấy doanh nghiệp biết biến thách thức môi trường thành giá trị gia tăng, vừa giảm chi phí, vừa giảm ô nhiễm.
Ở khía cạnh xã hội, các doanh nghiệp VLXD ngày càng khẳng định vai trò kiến tạo giá trị cộng đồng thông qua nhiều chương trình thiện nguyện thiết thực. An Cường đồng hành cùng giáo dục khi tài trợ học bổng, trao tặng thiết bị học tập cho học sinh vùng khó. DNP trong năm 2024 đã thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội rõ nét khi kịp thời ủng hộ 1 tỷ đồng giúp đồng bào miền Bắc khắc phục hậu quả bão Yagi, đồng thời duy trì hàng loạt hoạt động dài hạn: từ học bổng “Chắp cánh ước mơ”, hỗ trợ xây dựng Trường mầm non Sơn Ca tại Điện Biên, đến việc triển khai 34 trụ nước uống sạch miễn phí tại 10 tỉnh thành, phục vụ hàng nghìn người dân và du khách mỗi ngày. Bên cạnh đó, các tập đoàn như Hoa Sen, Nam Kim, Hòa Phát cũng thường xuyên đóng góp cho quỹ vì trẻ em, hỗ trợ đồng bào vùng thiên tai, xây dựng nhà tình nghĩa cho hộ nghèo.
Từ bảo vệ môi trường đến chăm lo cộng đồng, các doanh nghiệp VLXD đang từng bước khẳng định vai trò người kiến tạo giá trị toàn diện – góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia, đồng thời vun đắp niềm tin xã hội và uy tín thương hiệu Việt.
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng (https://value10.vn/)
Những thách thức đối với doanh nghiệp VLXD
Dù đóng góp giá trị lớn, ngành VLXD cũng đang đối mặt nhiều thách thức gay gắt. Theo khảo sát và nghiên cứu của Viet Research từ các doanh nghiệp trong Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng, có 5 thách thức nổi bật được nhận diện.
Thị trường suy giảm là áp lực lớn nhất. Sự trầm lắng của bất động sản kéo theo nhu cầu tiêu thụ xi măng, thép, gạch kính… sụt giảm mạnh, dẫn tới tình trạng cung vượt cầu. Hệ quả là nhiều doanh nghiệp buộc phải hạ giá bán, thu hẹp biên lợi nhuận để duy trì sản xuất, thậm chí chấp nhận “bán hòa vốn” nhằm giữ thị phần.
Cùng với đó, chi phí đầu vào leo thang đang bào mòn lợi nhuận. Giá than, điện, xăng dầu và cước vận tải biển tăng cao, cộng thêm thuế tài nguyên và thuế xuất khẩu, khiến gánh nặng chi phí chồng chất. Nhiều nhà máy xi măng thừa nhận, việc tăng giá bán để bù chi phí gần như bất khả thi trong bối cảnh sức mua yếu và sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu giá rẻ.
Áp lực tuân thủ môi trường quốc tế cũng là thách thức không nhỏ. Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU buộc các doanh nghiệp xi măng, thép Việt Nam phải đo lường, kiểm soát và minh bạch phát thải CO₂ trong từng sản phẩm xuất khẩu. Điều này đồng nghĩa với việc phải đầu tư hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng vào dây chuyền công nghệ sạch, hệ thống giám sát khí thải, cùng các chứng chỉ môi trường quốc tế như ISO 14001, ISO 50001 hay EPD.
Nguồn vốn hạn chế là một rào cản khác. Lãi suất ngân hàng vẫn ở mức cao, trong khi thị trường vốn chưa đủ sâu để đáp ứng nhu cầu, khiến nhiều dự án mở rộng công suất hay chuyển đổi công nghệ xanh rơi vào tình trạng “đói vốn”. Không ít doanh nghiệp buộc phải giãn tiến độ đầu tư hoặc thu hẹp kế hoạch hiện đại hóa.
Cuối cùng, ngành VLXD còn đối diện với bài toán nhân lực chất lượng cao. Các doanh nghiệp ngày càng cần nhiều kỹ sư vật liệu, kỹ sư môi trường, chuyên gia công nghệ số để vận hành dây chuyền hiện đại và đáp ứng chuẩn mực ESG. Tuy nhiên, nguồn nhân lực này hiện còn rất thiếu. Một số tập đoàn đã chủ động đào tạo nội bộ, liên kết với các trường đại học trong và ngoài nước để bồi dưỡng nhân sự, song vẫn chưa đáp ứng đủ tốc độ phát triển của ngành.
Tất cả những thách thức trên cho thấy, để tiếp tục giữ vững vị thế, doanh nghiệp VLXD Việt Nam cần vừa kiên cường vượt khó trước áp lực thị trường, vừa chủ động chuẩn bị cho một tương lai xanh và bền vững.
Xu hướng tương lai
Kết quả khảo sát và nghiên cứu các doanh nghiệp xây dựng của Viet Research trong Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng cho thấy có 3 xu hướng lớn sẽ định hình tương lai ngành.
Hướng đi tất yếu của ngành Vật liệu xây dựng Việt Nam trong giai đoạn tới chính là phát triển bền vững và chuyển đổi xanh. Những công nghệ mới như xi măng ít carbon, bê tông geopolymer, gạch không nung, kính tiết kiệm năng lượng sẽ ngày càng được đẩy mạnh, thay thế dần các vật liệu truyền thống. Doanh nghiệp được kỳ vọng gia tăng đầu tư R&D, tận dụng phụ phẩm công nghiệp như xỉ lò cao, tro bay để thay clinker, đồng thời áp dụng mô hình tuần hoàn nước trong sản xuất, giảm phát thải và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên.
Trong kỷ nguyên chuyển đổi số và năng lượng sạch, các nhà máy VLXD sẽ chuyển mình mạnh mẽ: đầu tư điện mặt trời áp mái, năng lượng sinh khối, triển khai hệ thống quản lý năng lượng theo chuẩn ISO 50001, và áp dụng mô hình sản xuất thông minh để tối ưu chi phí và minh bạch dữ liệu khí thải. Những liên minh chiến lược với tập đoàn công nghệ quốc tế – như hợp tác giữa Hoa Sen và SP Group (Singapore) – sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực quản trị và bắt kịp chuẩn mực toàn cầu.
Về thị trường, xu hướng nổi bật là phát triển sản phẩm giá trị gia tăng: xi măng chuyên biệt cho cầu đường và hầm thủy điện, thép mạ kẽm cao cấp phục vụ công nghiệp ô tô – điện lạnh, gỗ công nghiệp với thiết kế tinh xảo và thân thiện môi trường. Đồng thời, các doanh nghiệp sẽ mở rộng sự hiện diện tại những thị trường cao cấp như Mỹ, EU, Trung Đông – tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do EVFTA, CPTPP. Để hiện thực hóa điều này, việc minh bạch nguồn gốc và chứng nhận ESG sẽ trở thành “tấm hộ chiếu xanh” cho sản phẩm Việt Nam bước vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Tương lai của ngành VLXD vì vậy không chỉ nằm ở những công trình vững chãi, mà còn ở khả năng doanh nghiệp tạo dựng giá trị lâu dài cho nền kinh tế, xã hội và môi trường, qua đó góp phần nâng tầm thương hiệu Việt trên bản đồ thế giới.
Trong giai đoạn 2023–2025, các doanh nghiệp vật liệu xây dựng Việt Nam đang từng bước chuyển mình từ mô hình sản xuất truyền thống sang kiến tạo giá trị bền vững. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra sản phẩm phục vụ hạ tầng, họ còn tạo ra giá trị kinh tế cho đất nước, thúc đẩy đổi mới công nghệ, gắn phát triển với trách nhiệm môi trường và đồng hành cùng cộng đồng. Chính sự chuyển dịch này đã và đang khẳng định vai trò của doanh nghiệp VLXD như những tác nhân kiến tạo giá trị toàn diện, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh, nâng tầm thương hiệu quốc gia và mở ra tương lai phát triển bền vững cho ngành cũng như cho Việt Nam.
Lễ Công bố và Vinh danh các doanh nghiệp trong Danh sách Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Vật liệu xây dựng sẽ diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Việt 2025 – Kiến tạo và dẫn dắt chuyển đổi bền vững, dự kiến tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12 năm 2025 và được đăng tải tại cổng thông tin của Chương trình https://value10.vn/ và trên các kênh truyền thông đại chúng.